ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

Γράμμα στους Επισκόπους...

Γράμμα στους Επισκόπους

 Περιοδικό Σύναξη
Τεύχος 142, Απρίλιος-Ιούνιος, 2017

Σεβασμιώτατοι Πατέρες,
Ξεφυλλίζοντας ο καθένας μας το Ευαγγέλιο του Χριστού, βλέπει έκπληκτος ότι ο Χριστός αντιμετώπιζε τις οποιεσδήποτε αντιρρήσεις και διαφορετικές γνώμες με διάθεση ειρηνική και φωτιστική των λαθών. Ποτέ δεν εξέφρασε απόρριψη ή εκνευρισμό για άποψη ή γνώμη κάποιου, έστω και αν δεν την θεωρούσε σωστή. Ακόμα και στην "επ’ αυτοφώρω" μοιχευομένη, ο Χριστός δεν εκφράστηκε με τρόπο τραυματικό γι’ αυτήν. Και όπως γράφει για το περιστατικό ο Αυγουστίνος, στο υπόμνημά του στο Κατά Ιωάννην, «... έφυγαν όλοι και έμειναν το Έλεος και η ελεεινή...»!!!
Καθώς τα σκέπτομαι αυτά, και εγώ ένας κληρικός με ιερατικό παρελθόν σχεδόν σαράντα χρόνων (37 ολόκληρα, εκ των οποίων τα 26 με διοικητική αρμοδιότητα) αναλαμβάνω να γράψω σ’ Εσάς, τους υπεύθυνους αλλά και υπόλογους της ποιότητας της Αγίας Ιερωσύνης, μερικές σκέψεις που μου γεννήθηκαν από την ανάγνωση της Εγκυκλίου 2984 της Ιεράς Συνόδου «Περί των Ιερατικών κλήσεων», 8 Φεβρουαρίου 2017, η οποία αφορά και παρουσιάζει γενικώς το πρόσωπο του κληρικού, του φορέα και εκφραστή αυτής της Ιερωσύνης.

O "Μυστράς της Μακεδονίας"

Οι Πρέσπες είναι κατάσπαρτες από Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά μνημεία, σημαντικής ιστορικής αξίας και πολιτιστικής σημασίας, ελάχιστα γνωστά στους Νεοέλληνες.

Θερμές ευχαριστίες στον Σεβ. Μητροπολίτη μας, +Φλωρίνης, Πρεσπών & Εορδαίας, κ.κ. Θεόκλητο, που πατρικά και ευγενικά μας παραχώρησε τα δύο αυτά πολύτιμα λευκώματα.

2017-18: Εγγραφές μαθητών & ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ στα Σχολεία Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης...

Οι γονείς/κηδεμόνες που επιθυμούν να εγγράψουν τα παιδιά τους σε ένα από τα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια ή Εκκλησιαστικά Λύκεια, οφείλουν να προσκομίσουν στους διευθυντές τους τα εξής: Σχετική αίτηση,

Απολυτήριο τίτλο (δημοτικού ή γυμνασίου αντίστοιχα),Σύντομο βιογραφικό σημείωμα,Συστατική επιστολή του επιχώριου με το Εκκλησιαστικό Σχολείο ή την περιοχή καταγωγής του/της μαθητή/τριας Μητροπολίτη.

Επισημαίνεται ότι η επιλογή φοίτησης σε Εκκλησιαστικό Σχολείο δεν περιορίζεται από την περιοχή διαμονής του μαθητή/τριας ή των γονέων/κηδεμόνων του.

Για το λόγο αυτό σε αριθμό αρρένων μόνο μαθητών είναι – υπό προϋποθέσεις – δυνατή η δωρεάν διαμονή και σίτιση τους στα οικοτροφεία των Περιφερειακών Εστιών Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης.

ΓΕΕΛ-Γ Φλωρινας-Τρεις Ιεράρχες, 30.01.2017

Ολο το μουσικό μέρος της εκδήλωσης προς τιμήν των Τριών Ιεραρχών, που πραγματοποιήθηκε στην Φλώρινα στις 30 1 2017. Το βίντεο έφτιαξε με την γνωστή καλαισθησία που τον διακρίνει, ο εκλεκτός πρωτοψάλτης Φλωρίνης, κ. Γεώργιος Αγγελόπουλος.
Η ΕΓΓΡΑΦΗ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΣΤΙΣ 30-1-2017.ΨΑΛΛΕΙ ΧΟΡΟΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΗ ...

2η Συναυλία Εκκλησιαστικής και Παραδοσιακής Μουσικής, 20.2.2017

+ΑΣΩΤΟΥ: Η μεταστροφή του Ντοστογιέφσκι ...

Αν όλος ο κόσμος βαδίσει προς μια κατεύθυνση,
κι ο Χριστός προς την άλλη, εγώ θα πάω πίσω από τον Χριστό.»
Φ. Ντοστογιέφσκι
H καρδιά του ευαγγελίου είναι αυτή η ιστορία του Ασώτου. Η αγαπημένη μου ηθικοπλαστική ιστορία είναι αυτή του εξόριστου Ντοστογιέφσκι. Στον δρόμο για την εξορία, κάποια ευσεβής χριστιανή γιαγιά του χάρισε την Καινή Διαθήκη για παρηγοριά. Άθεος ο Ντοστογιέφσκι, έσκιζε τις σελίδες του βιβλίου για να καθαρίζει την πίπα του. Έσκισε τον Ματθαίο, τον Μάρκο και αρκετές σελίδες από τον Λουκά. Ώσπου κάποια στιγμή, από περιέργεια ή βαριεστημάρα θέλησε να μάθει τί λέει επιτέλους αυτό το βιβλίο των χριστιανών. Και να! Τα φέρνει ο Θεός έτσι και η πρώτη σελίδα στο μισκοσκισμένο βιβλίο ήταν αυτή η περικοπή του Ασώτου (ιε' κεφάλαιο από τον Λουκά). Και αποκαλύπτεται στον Ντοστογιέφσκη ένας νέος κόσμος άφεσης, συγχώρησης, αγάπης. Γνωριμίας του Θεού. Και ο πρώην άσωτος μεταμορφώνεται σε έναν από τους σπουδαιότερους ορθοδόξους διανοητές.[1]
Η μεταστροφή του Ντοστογιέφσκι

Εκδήλωση για τους Τρεις Ιεράρχες, Φλώρινα 30.01.2017

Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2017... Ι.Ν. Αγίας Σοφίας Ψυχικού

ΟΙ ΝΕΟΙ & Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ...

 Οι περισσότεροι έφηβοι στην πατρίδα μας, παρότι είναι χριστιανοί, δεν εκκλησιάζονται συχνά. Ακόμη κι όταν αυτό συμβαίνει στα πλαίσια του σχολείου ή σε κάποια γιορτή, δε δείχνουν να κατανοούν τι σημαίνει μετοχή στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, παρότι η πλειοψηφία τους κοινωνεί. Είναι ένα σημείο των καιρών. Το κομβικότερο στοιχείο της εκκλησιαστικής ζωής, αυτό που μας ενώνει με τον Θεό και τον συνάνθρωπο, να είναι υπόθεση συνήθειας ή «για το καλό».
      Την αδυναμία μετοχής όλης της ύπαρξης στο μυστήριο την αποδίδουμε στην απουσία κατήχησης ή στην αδυναμία της οικογένειας να το καταστήσει πηγή ζωής για τα νεώτερα μέλη της. Συμβάλλει στο πρόβλημα η έλλειψη κινητοποίησης από την πλευρά των κληρικών, κάποτε και η στενομυαλιά ορισμένων πνευματικών -εξομολόγων, οι οποίοι θεωρούν ότι η συχνή μετοχή στην ευχαριστία καθιστά το μυστήριο συνήθεια και μαγεία, ενώ η αμαρτωλότητα όλων, μικρότερων και μεγαλύτερων, δεν μπορεί να θεραπευθεί, αν δεν την συναισθανθούν μέσω της τιμωρίας να στερούνται του ποτηρίου της ζωής. Αγνοούν βεβαίως ότι σύμφωνα με τα κριτήρια της καθαρότητας και της αγιότητας του Θεού ουδείς αξίζει να μετάσχει, αλλά κοινωνούμε επειδή είναι Φιλάνθρωπος και μας αγαπά, για να λαμβάνουμε άφεση για τις αμαρτίες μας και να γευόμαστε τον τρόπο της αιωνιότητας.

Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ο ΝΕΟΙ ΚΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ

         Η ελληνορθόδοξη παράδοση έχει πολλές τέτοιες μορφές. Ξεχωριστό είναι το πρόσωπο του Μεγάλου Βασιλείου. Δεν είναι ο ήρωας της διαφήμισης και των χριστουγεννιάτικων ταινιών. Είναι ο ασκητής άγιος, αυτός ο οποίος διέθεσε τη ζωή του, τα χαρίσματα, τον νου, την καρδιά του για να λάβουν οι άνθρωποι Πνεύμα. Ενέπνευσε φιλανθρωπία και αλληλεγγύη σε μία εποχή μεγάλων ανισοτήτων. Δεν περίμενε από το κράτος να συνδράμει τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους ορφανούς, του κατατρεγμένους, αλλά έδειξε ότι η Εκκλησία μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολλών, ακόμη κι εκείνων που φαίνονταν σκληρόκαρδοι. Να τους κάνει να μοιραστούν το περίσσευμα ή το υστέρημά τους, για να ζήσουν με αξιοπρέπεια και όσοι δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Δεν έμεινε όμως μόνο εκεί.  Ερμήνευσε τον λόγο του Θεού αξιοποιώντας μία μοναδικής ποιότητας μόρφωση. Γνωρίζοντας την αρχαιοελληνική φιλοσοφία και παράδοση, προσάρμοσε στα δεδομένα της πίστης ό,τι όμορφο μπορούσε να αντλήσει από το παρελθόν.  Και πάλεψε για την αλήθεια της χριστιανικής διδασκαλίας τόσο με την εξουσία όσο και με τους αιρετικούς οι οποίοι πρόβαλαν το ψεύτικο, το μερικό, το λίγο τους ως το παν. Μας άφησε δώρο ανεκτίμητο τη θεία λειτουργία του. Το ασκητικό του ήθος και πνεύμα, ώστε να γνωρίζουμε ότι το νόημα της ζωής και η ευτυχία περνούν μέσα από τη σχέση αγάπης με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και ταυτόχρονα με την έγνοια ο εαυτός μας να μη νικιέται από τα πάθη και τις επιθυμίες που τον αφήνουν σε άλλες αγάπες και όχι στην προτεραιότητα του Θεού.

Λαμία 26 Νοεμβρίου 2016

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Λαμίας, έδρα του Γενικού Εκκλησιαστικού Λυκείου – Γυμνασίου Λαμίας, η πρώτη Ημερίδα Ιστορίας και Αρχειονομίας της Δευτεροβάθμιας Εκκλησιαστικής Εκπαιδεύσεως, η οποία έλαβε χώρα στο Αμφιθέατρο του Πνευματικού – Διοικητικού Κέντρου της Ιεράς Μητροπόλεως  το Σάββατο 26 Νοεμβρίου, ημέρα μνήμης του Αγίου Στυλιανού, Προστάτου της Εκκλησιαστικής Σχολής. Την Ημερίδα διοργάνωσε η Διεύθυνση Θρησκευτικής Εκπαίδευσεως της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας. Στην Ημερίδα συμμετείχαν αντιπροσωπείες παιδιών και καθηγητών από όλα τα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας μας. Η επιστημονική επιτροπή της Ημερίδος συγκροτούνταν από επιστήμονες εγνωσμένου κύρους, με Πρόεδρο τον Ελλογιμώτατο ομότιμο καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σπυρίδωνα Κοντογιάννη, Διευθυντή των Ιστορικών Αρχείων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και μέλη, τον καθηγητή Κανονικού Δικαίου της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Γεώργιο Γκαβαρδίνα, καθώς και τον εντεταλμένο ερευνητή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών κ. Γεώργιο Κουτζακιώτη.

Επαναπατρίστηκε το παλαιότερο πλήρες χειρόγραφο της Κ. Δ. στον κόσμο που είχε κλαπεί από μονή της Δράμας

Μια πολυετής προσπάθεια που στόχευσε στην επιστροφή των κλεμμένων κειμηλίων της ιερά μονής Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, είχε σήμερα το απόγευμα αίσιο τέλος, με την παράδοση ενός χειρόγραφου κειμένου του 9ου αιώνα, ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, γνωστού ως Κώδικας 1424. Η παράδοση έγινε από τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο στον μητροπολίτη Δράμας Παύλο και την ηγουμένη της Ιεράς Μόνης γερόντισσα Αλεξία. Στον ιερό μητροπολιτικό ναό Εισοδίων της Θεοτόκου, την παραμονή του εορτασμού της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου και προστάτιδας της Δράμας, ολοκληρώθηκε μια μακρά προσπάθεια και ταυτόχρονα έγινε η αρχή για τον επαναπατρισμό πολύτιμων κειμηλίων που το 1917 εκλάπησαν από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής, τα οποία προκάλεσαν ανυπολόγιστες καταστροφές και θηριωδίες στο μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

Σάββατο 26/11-Λαμία

Το πιο Παράξενο Memory Park...

Οδηγώντας από τη Θεσσαλονίκη προς την Καβάλα -όχι μέσω της παλιάς εθνικής οδού του εμβληματικού «Ας περιμένουν οι γυναίκες», αλλά μέσω της Εγνατίας Οδού, έχοντας δηλαδή «τις λίμνες στα δεξιά σου»- είναι αδύνατο να μην το προσέξεις. Στο ύψος της Ρεντίνας, στην επάνω πλευρά της εθνικής οδού, βρίσκεται σήμερα το πιο αινιγματικό σημείο στον οδικό χάρτη. Σε μία έκταση περίπου δυόμιση στρεμμάτων είναι στημένα δεκάδες «εκκλησάκια», μικρά ή μεγαλύτερα, σαν αυτά που τοποθετούνται συνήθως εκεί όπου σκοτώθηκαν άνθρωποι σε τροχαία δυστυχήματα. Μία μεγάλη πινακίδα γράφει «Πάρκο Μνήμης» κι έπειτα, αν παρατηρήσουμε τις παράδοξες αυτές κατασκευές στη μέση του πουθενά της ανερμάτιστης ελληνικής επαρχίας, θα διαβάσουμε ότι κάποια είναι αφιερωμένα στη μνήμη συγκεκριμένων ανθρώπων, άλλα στην Παναγία ή σε κάποιον φύλακα άγγελο. Τα εκκλησάκια είναι πολύχρωμα και ακανόνιστα στο σχήμα, όλα μεταξύ τους διαφορετικά, με φράσεις σκαλισμένες επάνω τους, όπως «Λένγκω Μάννα», «Το Άρρητο», «Μετά τα Φυσικά» κ.ά. Κάποια είναι κατασκευασμένα από τσιμέντο και οικοδομικά υλικά, άλλα από κομμάτια σιδήρου ή ανακυκλώσιμα υλικά, ενώ στον ίδιο χώρο υπάρχουν σκόρπια πήλινα ομοιώματα ανθρώπων, ακόμη και ζώων. Το «Πάρκο Μνήμης» δεν είναι περιφραγμένο ούτε έχει είσοδο κι επίσης δεν υπάρχει φαινομενικά τουλάχιστον μια ενιαία θεματολογία ή έστω μια προφανής εξήγηση.

Λαμία 26/11/2016

ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ ΤΗΣ ΕΡΤ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟΝ ΠΑΝΟΡΜΙΤΗ

Τό 4ο ἐπεισόδιο τῆς σειρᾶς ντοκιμαντέρ «Φωτεινά μονοπάτια», θά ἔχουν τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσουν οἱ τηλεθεατές, τήν Κυριακή 23 Ὀκτωβρίου 2016 καί ὥρα 10:30, ἀπό τήν τηλεοπτική συχνότητα τῆς ΕΡΤ2, μέ θέμα τήν Ἱερά Μονή μας. Ἡ νέα αὐτή σειρά ἀποτελεῖ ἕνα ὁδοιπορικό στούς πιό σημαντικούς θρησκευτικούς προορισμούς τῆς Ἑλλάδας. Σκοπός τῆς συγκεκριμένης σειρᾶς εἶναι ἡ ἀνάδειξη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καί μοναστικοῦ θησαυροῦ, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο μέρος τῆς πνευματικῆς καί πολιτιστικῆς ζωῆς τῆς χώρας μας. Μέσα ἀπό τήν ἐκπομπή δίνεται ἡ εὐκαιρία στούς τηλεθεατές νά γνωρίσουν ἱστορικά στοιχεῖα γιά τήν κάθε μονή, τήν ζωή τῶν μοναχῶν ἀλλά καί τόν πνευματικό πλοῦτο πού διασώζεται στίς βιβλιοθῆκες ἤ στά μουσεῖα τῶν ἱερῶν μονῶν. Ἀναδεικνύεται ἐπίσης, κάθε μορφή τῆς ἐκκλησιαστικῆς τέχνης: ὅπως τῆς ἁγιογραφίας, τῆς ξυλογλυπτικῆς, τῶν ψηφιδωτῶν, τῆς ναοδομίας.

Μήν χτυπᾶς "ξύλο"!

Διάφορες κακές συνήθειες στη ζωή των ανθρώπων, παρουσιάζονται λαθεμένα ως λαϊκές παραδόσεις, ενώ πρόκειται για πλάνες και παραλογισμούς που όπως όλα τα «ανθρωποκαμώματα» διαδόθηκαν στο πέρασμα των αιώνων. Επί παραδείγματι, όταν κάποια άτομα συνομιλούν και αναφέρονται σε κάτι κακό, όπως θάνατο, αρρώστια, ή συμφορά, τότε κτυπούν ξύλο νομίζοντας ότι τα κακά αυτά που σημαίνουν οι λέξεις που ανέφεραν, θα μεταφερθούν στο ξύλο(;) και όχι σ’ εκείνους, ή ότι δεν θα ακούσουν οι δαίμονες λόγω του θορύβου που προκαλεί το κτύπημα του ξύλου, και έτσι δεν θα πειράξουν τους συνομιλούντες(;). Στις περιπτώσεις αυτές οι άνθρωποι αψηφούν ότι το κακό δεν δημιουργείται από τις λέξεις, αλλά από την αμαρτωλότητα εκείνων που δεν έχουν σωστή πνευματική ζωή και σχέση με τον Θεό. Ο συνειδητός Χριστιανός γνωρίζει ότι οι δοκιμασίες παραχωρούνται στην ζωή του, για να τον ωφελήσουν στον αγώνα για την σωτηρία του. Ο πιστός που προσεύχεται, νηστεύει, εξομολογείται καθαρά και κοινωνεί τον Χριστό δεν έχει να φοβηθεί τις «κακές λέξεις», νομίζοντας ότι έχουν αρνητική επήρεια στη ζωή του που εξαλείφεται με το χτύπημα του ξύλου! Εάν σε διάφορες περιστάσεις της ζωής του, ο άνθρωπος νιώθει αδύναμος και φοβισμένος, είναι πρέπον να κάνει τον Σταυρό Του. Αυτό είναι το ξύλο της ζωής!

ΕΙ ΤΙΝΟΣ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΜΕΝΕΙ, Ο ΕΠΩΚΟΔΟΜΗΣΕ, ΜΙΣΘΟΝ ΛΗΨΕΤΑΙ

 Οι άνθρωποι επιθυμούμε τα έργα μας και οι κόποι μας να αναγνωρίζονται. Όσοι πιστεύουμε στον Θεό έχουμε την ελπίδα ότι ακόμη κι αν σ’  αυτή τη ζωή βρούμε αχαριστία ή αδιαφορία από τους συνανθρώπους μας, ο Θεός δε θα λησμονήσει τις προσπάθειές μας και θα μας δώσει την ανταπόδοση στην αιωνιότητα. Μπορεί ο λογισμός να μας κατατρώγει, αλλά καλλιεργούμαστε και στην υπομονή. Εκεί που δυσκολευόμαστε πάντως είναι όταν οι άνθρωποι αμφισβητούν τα έργα μας. Και κάνουμε αγώνα ώστε να τους πείσουμε για την αξία τους, για τον κόπο που έχουμε καταβάλει, για τη σημασία του να υπάρχει δικαιοσύνη στη ζωή και ό,τι αξίζει να γίνεται αποδεκτό. Κάποτε ο εγωισμός μας θίγεται και παραπονιόμαστε για τη στάση των άλλων. Μεταφέρουμε και τα παράπονά μας στον Θεό, στην προσευχή μας. Αισθανόμαστε δηλαδή αδικημένοι και ζητούμε προστασία ή μισθό.
                Αν για τα υλικά μας έργα, αν για τον τρόπο που φερόμαστε στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, για την προσφορά μας στους άλλους, για τις δημιουργίες μας, για τα επιτεύγματά μας ζητάμε την αναγνώριση, θα είχε ενδιαφέρον ο προβληματισμός μας σχετικά με τα πνευματικά έργα, αυτά δηλαδή που αναφέρονται στη σχέση μας με τον Θεό.  Εκεί βλέπουμε ότι συνήθως υστερούμε. Ακόμη και αν λειτουργούμε φαρισαϊκά, αυτοδοξαστικά, κατανοούμε ότι δεν μπορούμε να φθάσουμε τον Θεό ή να εκπληρώσουμε ακόμη και τα ελάχιστα. Είναι τα πάθη μας τα οποία μας κατατρώγουν, με αποτέλεσμα να αντιδρούμε, ανάλογα ο καθένας με τον χαρακτήρα του, ποικιλοτρόπως.

Ο ΓΟΓΓΥΣΜΟΣ

Όμως η Εκκλησία δεν είναι χώρος τελείων, αλλά σώμα που αποτελείται από μέλη που θέλουν να αγιαστούνε. Ανθρώπους που έχουν τα προτερήματα και τα ελαττώματά τους, που αγωνίζονται, που πέφτουν, που σηκώνονται, που έχουν το εγώ τους και τον πειρασμό να τους ταλαιπωρεί. Κάποτε ηττώνται. Όμως δεν μένουν στην ήττα τους. Παλεύουν να βρούνε λύσεις σύμφωνα με τα κριτήρια της αγάπης. Δεν μένουν στο γογγυσμό, στην γκρίνια δηλαδή και την μεμψιμοιρία που ταλαιπωρεί πολλούς. Διότι ο γογγυσμός έχει να κάνει με την επιθυμία του ανθρώπου να διαμαρτύρεται διότι δε βρίσκει τα πράγματα όπως τα θέλει. Όποιος εμμένει στον γογγυσμό μάλιστα στην ουσία δείχνει ότι αναπαύεται στην μη επίλυση των προβλημάτων διότι δε θέλει να παλέψει γι’ αυτήν αλλά ούτε και είναι πρόθυμος να υπομείνει, να συγχωρήσει, να ανεχτεί. Η Εκκλησία όμως ζητά από τους ανθρώπους να πορεύονται με ειλικρίνεια, αλλά και διάθεση να συνυπάρξουν και όχι να τονίζουν τις διαφορές τους.