Δίνοντας μια συνέχεια στα ὅσα σημειώσα χθές περί τῶν ἡλικιῶν τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως τίς κατονομάζει ὁ Σόλων, σήμερα θα προσπαθήσω νά σᾶς πληροφορήσω γιά τό ἴδιο θέμα ἀπό ἄλλες πηγές.
Ὁ Ἀριστοφάνης π.χ. στη Σφίγγα του στ. 1060-1066 ἔγραφε :
«ὤ πάλαι ποτ’ὄντες ἡμεῖς ἄλκιμοι μέν ἐν χοροῖς,
ἄλκιμοι δέ ἐν μάχαις,
καί κατ’αὐτό τοῦτο μόνον ἄνδρες άλκιμώτατοι.
Πρίν ποτε ἦν πρίν ταῦτα, νῦν
δέ οἴχεται, κύκνου τέ πολιώτεραι δή
αἵ δε ἐπανθοῦσιν τρίχες».
Δηλ.
«Ε!!! Κάποτε ήμασταν άπιαστοι στους χορούς, ακατάβλητοι δε στις μάχες και μάλιστα οι πιο ανδρείοι ανάμεσα στους ανδρείους. Αλλά όλα αυτά ήταν πολύ πριν!! Τώρα όμως, αλλοίμονό μας, μας έχουν φύγει για πάντα η αλκή και η δύναμη και τα μαλλια της κεφαλής μας έχουν γίνει πιο άσπρα από του κύκνου την ασπράδα»!!
Και ὁ Πλούταρχος, στο : Λυκούργος, κεφ. 21 καί στά Λακωνικά αποφθέγματα ἔγραφε για τους Σπαρτιάτες
«Τριῶν γάρ χορῶν κατά τάς τρεῖς ἡλικίας συνισταμένων ἐν ταῖς ἑορταῖς,
ὁ μέν τῶν γερόντων ἀρχόμενος ἦδεν «Ἄμμες ποτ’ἦμεν ἄλκιμοι νενανίαι»,
ὁ δέ τῶν ἀκμαζόντων ἀμειβόμενος ἔλεγεν «Ἄμμες δε γ’ εἰμέν. Αἰ δε λῇς, αὐγάσδεο»
Ὁ δε τρίτος ὁ τῶν παίδων «Ἄμμες δε γ’ἐσσόμεθα πολλῷ κάρρονες».
Δηλ. «Κατά τις γιορτές συγκροτούνταν τρείς χοροί, των γερόντων των μεσηλίκων και των παιδιών.
Και ὁ χορός των γερόντων ἀρχιζε νά τραγουδά
«Κάποτε ἤμασταν ἀνδρεῖα παλληκάρια».
Στη συνέχεια τό λόγο ἐπαιρναν οι ἀκμάζοντες πού ἐλεγαν «Ἐμεῖς εἴμαστε τώρα, ἄν θέλεις, ἔλα νά δοκιμάσεις καί θά καταλάβεις».
Και στο τέλος τα παιδιά πρόσθεταν «Ἐμεῖς θά γίνουμε πολύ καλύτεροί σας».
Ο Θουκυδίδης (2, 36, 3) τούς «ακμάζοντες» στήν Σπάρτη τοῦ Πλουτάρχου τούς αναφέρει ως «ἡ καθεστηκυία ἡλικία» τῶν Ἀθηναίων
«Τά δε πλείω αὐτῆς αὐτοί ἡμεῖς οἵδε οἱ νῦν ἔτι ὄντες μάλιστα ἐν τῇ καθεστηκυία ἡλικία ἐπηυξήσαμεν..».
Στήν Π.Διαθήκη και συγκεκριμένα στον 89,10 ψαλμό σημειώνονται χαρακτηριστικά:
«αἱ ἡμέραι τῶν ἐτῶν ἡμῶν ἐν αὐτοῖς ἑβδομήκοντα ἔτη, ἐάν δε ἐν δυναστείαις ὀγδοήκοντα ἔτη, καί τό πλεῖον αὐτῶν κόπος καί πόνος, ὅτι ἐπῆλθε πραότης ἐφ’ ἡμᾶς καί παιδευθησόμεθα»
Δηλ. «Οἱ ἡμέρες τῶν χρόνων τῆς ζωῆς μας μόλις φθάνουν νά εἶναι ἑβδομήντα χρόνια. Εκτός ἐάν ἔχει κάποιος ισχυρή και δυνατή κράση, ὁπότε εἶναι δυνατόν νά φθάσει καί τά ὀγδόντα χρόνια. Ἀλλά τά περισσότερα ἀπό αὐτά τά ἐπί πλέον εἶναι γεμᾶτα με πόνους και γεροντική αδυναμία, γιατί μετά ἀπό αὐτή την ἠλικία τῶν ἑβδομήντα- ὀγδόντα χρόνων ἐπέρχεται ἡ σωματική καί πνευματική κατάπτωση καί χαλαρότητα ὥστε τελικά περισσότερα νά παιδευόμαστε παρά να ἀπολαμβάνουμε τή ζωή».
Στα βυζαντινά χρόνια ἡ τρίτη (γεροντική) ἡλικία θεωροῦνταν ὅτι ἄρχιζε ἀπό τῆς ἡλικίας τῶν 42 χρόνων!!, ἀλλά διακρίνονταν σέ τρεῖς ὑποπεριόδους, ἤτοι στά λεγόμενα α) ξηρά γηρατειά, β) στά ὑγρά γηρατειά καί γ) στά ἐσχατογηρατειά.
Ξηρά γηρατειά λέγονταν ὅσο ὁ ἄνθρωπος εἶχε τον ἔλεγχο τῶν ὑγρῶν και ξηρῶν ἐκκρίσεών του (σάλια, μίξες, οὖρα, δάκρυα καί βέβαια τῆς ἀφοδεύσεως). Αὐτή κυμαίνονταν μέχρι τά 60-65 ἔτη τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἀνάλογα βέβαια μέ τήν κράση, τόν τρόπο τῆς ζωῆς καί τό κλῖμα τοῦ περιβάλλοντός του.
Τά ὑγρά γηρατειά ἄρχιζαν ἀπό τά 60-65 καί πάλι ἀνάλογα με την κράση του κ.λπ. και ἔφθαναν κατά περίπτωση μέχρι τά 70-75. Κατ’αὐτή την περίοδο, λόγω προβλημάτων προστάτου, πτώσεως δοντιῶν κ.λπ ἄρχιζε ὀλίγον κατ’ὀλίγον ὁ ἄνθρωπος νά μή μπορεῖ νά ἐλέγξει οὖρα, σάλια, δάκρυα, μίξες.
Καί τέλος ὅσοι ἦταν τυχεροί καί ἐφθαναν στά μετά τά 75 ἔφθαναν στά ἐσχατογηρατειά, ὁπότε 75, ἄρχιζαν σιγά-σιγά, μέ ὅλο και ἐντεινόμενο καί ἐπαυξανόμενο ρυθμό νά μήν μποροῦν νά έλέγξουν οὔτε τήν ἀφόδευσή τους. Γιά τό λόγο αὐτό τά ἐσχατογηρατειά ἀποκαλοῦνταν (συγχωρέστε μου) συνήθως ὡς σκατογηρατειά.!!
Μετά ἀπό ὅλα αὐτα επιτρέψτε μου νά καταθέσω καί ἐγώ τη δική μου ἄποψη, ξεκινώντας κατά βάση ἀπό αὐτά πού ἔλεγε καί ἔγραψε ὁ Σόλων. Λοιπόν κατά την ἐμήν ἀντίληψη και με τα σημερινά δεδομένα τῆς αὐξήσεως τόῦ προσδοκίμου τῆς ζωῆς τόῦ ἀνθρώπου ἡ ἡλικία τόῦ ἀνθρώπου ὑποδιαιρεῖται σε 15-16 ἑπταετίες !! ἤτοι
1. 0 - 7 : Βρεφονηπιακή ἑπταετία,
2. 7 - 14 : Παιδική ἡλικία-ἑπταετία,
3. 15 - 21 :Ἐφηβική ἑπταετία (κοῦρος-κούρη),
4. 22- 28 :Ἐνήλικη ἑπταετία, (ἄνδρας-γυναίκα)
5. 29 - 35 : Ἀκμάζουσα σωματική ἑπταετία,
6. 36 - 42 : Ἀκμάζουσα πνευματική ἑπταετία,
7. 43- 49 : Ὥριμη ἑπταετία,
8. 50- 56 : Καθεστηκυία ἑπταετία,
9. 57- 63 : Προβεβηκυία ἑπταετία,
10. 64- 70 : Ὑπερήλικη ἑπταετία,
11. 71- 77 : Γεροντική ἑπταετία,
12. 78- 84 : Υγρά γεροντική ἑπταετία,
13. 85-91 : Ἐσχατογερόντια ἑπταετία,
14. 92- 98 : Αἰωνόβιος ἑπταετία,
15. 99-105: Ὑπεραιωνόβιος ἑπταετία καί
16. 106 και ἐπέκεινα Μουμιακή …..ετία !
Και ἐάν θελήσουμε νά παρομοιάσουμε τίς ἐν λόγῳ ἑπταετίες με τά διάφορα ζῶα και φυτά τῆς φύσεως θά μπορούσαμε, κατά τήν ἐμήν πάντοτε ἀντίληψη, νά τίς παρομοιάσουμε ὡς ἐξῆς
1. Πρώτη ἑπταετία (0-7) με τους νεοσσούς τῶν πουλιῶν,
2. Δεύτερη ἑπταετία (8-14) με τους μίσχους τῶν λουλουδιῶν,
3. Τρίτη ἑπταετία ( 15-21) με τους ἀετιδεῖς πού δοκιμάζουν τά φτερά τους,
4. Τέταρτη ἑπταετία (22-28), Η μόνη ανθρώπινη ηλικία μέ τόν Ἡρακλῆ και τον Θησέα, την Ἀριάδνη ἤ την Ἑλένη.
5. Πέμπτη ἑπταετία ( 29-35) με τους ἀγέρωχους λέοντες,
6. Ἕκτη ἑπταετία (36-42) μέ τη σοφή γλαύκα-κουκουβάγια,
7. Ἕβδομη ἐπταετία (43-49) μέ τόν δυνατό ἐλέφαντα,
8. Ὄγδοη ἑπταετία (50-56) με τον παχύσαρκο γορίλα
9. Ἔνατη ἑπταετία (57-63) με τον ὑπομονετικό γάϊδαρο
10. Δέκατη ἑπταετία (64-70) μέ τόν μακρύχερα χιμπατζή καί
11. ἀπό ἐκεῖ και πέρα ( 70-και ἑξῆς) με την χαριτωμένη ἀλλά ἀδύναμη ΜΑΪΜΟΥ !!
«Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω» άγαπητοί μου γιά νά ἔχουμε ὅλοι μας τό «γνῶσι σ΄ αὐτόν», ποῦ εἴμαστε και ποῦ πηγαίνουμε καί να γνωρίζουμε ὅπως ἔλεγαν και οἱ Πυθαγόρειοι «Πῇ παρέβην; Τι δ’ἔρεξα ;Τι μοι δέον οὐκ ἐτελέσθη;» (Ποιόν νόμο παρέβηκα, τί δε εἶπα πού δέν ἔπρεπε νά πῶ, καί τί ἔπρεπε νά κάνω καί δέν τό ἔκανα .
Καλές γιορτές σε όλους σας και καλή χρονιά !
ΠΗΓΗ: Π. ΓΕΩΡΓΑΝΤΖΗΣ
Ὁ Ἀριστοφάνης π.χ. στη Σφίγγα του στ. 1060-1066 ἔγραφε :
«ὤ πάλαι ποτ’ὄντες ἡμεῖς ἄλκιμοι μέν ἐν χοροῖς,
ἄλκιμοι δέ ἐν μάχαις,
καί κατ’αὐτό τοῦτο μόνον ἄνδρες άλκιμώτατοι.
Πρίν ποτε ἦν πρίν ταῦτα, νῦν
δέ οἴχεται, κύκνου τέ πολιώτεραι δή
αἵ δε ἐπανθοῦσιν τρίχες».
Δηλ.
«Ε!!! Κάποτε ήμασταν άπιαστοι στους χορούς, ακατάβλητοι δε στις μάχες και μάλιστα οι πιο ανδρείοι ανάμεσα στους ανδρείους. Αλλά όλα αυτά ήταν πολύ πριν!! Τώρα όμως, αλλοίμονό μας, μας έχουν φύγει για πάντα η αλκή και η δύναμη και τα μαλλια της κεφαλής μας έχουν γίνει πιο άσπρα από του κύκνου την ασπράδα»!!
Και ὁ Πλούταρχος, στο : Λυκούργος, κεφ. 21 καί στά Λακωνικά αποφθέγματα ἔγραφε για τους Σπαρτιάτες
«Τριῶν γάρ χορῶν κατά τάς τρεῖς ἡλικίας συνισταμένων ἐν ταῖς ἑορταῖς,
ὁ μέν τῶν γερόντων ἀρχόμενος ἦδεν «Ἄμμες ποτ’ἦμεν ἄλκιμοι νενανίαι»,
ὁ δέ τῶν ἀκμαζόντων ἀμειβόμενος ἔλεγεν «Ἄμμες δε γ’ εἰμέν. Αἰ δε λῇς, αὐγάσδεο»
Ὁ δε τρίτος ὁ τῶν παίδων «Ἄμμες δε γ’ἐσσόμεθα πολλῷ κάρρονες».
Δηλ. «Κατά τις γιορτές συγκροτούνταν τρείς χοροί, των γερόντων των μεσηλίκων και των παιδιών.
Και ὁ χορός των γερόντων ἀρχιζε νά τραγουδά
«Κάποτε ἤμασταν ἀνδρεῖα παλληκάρια».
Στη συνέχεια τό λόγο ἐπαιρναν οι ἀκμάζοντες πού ἐλεγαν «Ἐμεῖς εἴμαστε τώρα, ἄν θέλεις, ἔλα νά δοκιμάσεις καί θά καταλάβεις».
Και στο τέλος τα παιδιά πρόσθεταν «Ἐμεῖς θά γίνουμε πολύ καλύτεροί σας».
Ο Θουκυδίδης (2, 36, 3) τούς «ακμάζοντες» στήν Σπάρτη τοῦ Πλουτάρχου τούς αναφέρει ως «ἡ καθεστηκυία ἡλικία» τῶν Ἀθηναίων
«Τά δε πλείω αὐτῆς αὐτοί ἡμεῖς οἵδε οἱ νῦν ἔτι ὄντες μάλιστα ἐν τῇ καθεστηκυία ἡλικία ἐπηυξήσαμεν..».
Στήν Π.Διαθήκη και συγκεκριμένα στον 89,10 ψαλμό σημειώνονται χαρακτηριστικά:
«αἱ ἡμέραι τῶν ἐτῶν ἡμῶν ἐν αὐτοῖς ἑβδομήκοντα ἔτη, ἐάν δε ἐν δυναστείαις ὀγδοήκοντα ἔτη, καί τό πλεῖον αὐτῶν κόπος καί πόνος, ὅτι ἐπῆλθε πραότης ἐφ’ ἡμᾶς καί παιδευθησόμεθα»
Δηλ. «Οἱ ἡμέρες τῶν χρόνων τῆς ζωῆς μας μόλις φθάνουν νά εἶναι ἑβδομήντα χρόνια. Εκτός ἐάν ἔχει κάποιος ισχυρή και δυνατή κράση, ὁπότε εἶναι δυνατόν νά φθάσει καί τά ὀγδόντα χρόνια. Ἀλλά τά περισσότερα ἀπό αὐτά τά ἐπί πλέον εἶναι γεμᾶτα με πόνους και γεροντική αδυναμία, γιατί μετά ἀπό αὐτή την ἠλικία τῶν ἑβδομήντα- ὀγδόντα χρόνων ἐπέρχεται ἡ σωματική καί πνευματική κατάπτωση καί χαλαρότητα ὥστε τελικά περισσότερα νά παιδευόμαστε παρά να ἀπολαμβάνουμε τή ζωή».
Στα βυζαντινά χρόνια ἡ τρίτη (γεροντική) ἡλικία θεωροῦνταν ὅτι ἄρχιζε ἀπό τῆς ἡλικίας τῶν 42 χρόνων!!, ἀλλά διακρίνονταν σέ τρεῖς ὑποπεριόδους, ἤτοι στά λεγόμενα α) ξηρά γηρατειά, β) στά ὑγρά γηρατειά καί γ) στά ἐσχατογηρατειά.
Ξηρά γηρατειά λέγονταν ὅσο ὁ ἄνθρωπος εἶχε τον ἔλεγχο τῶν ὑγρῶν και ξηρῶν ἐκκρίσεών του (σάλια, μίξες, οὖρα, δάκρυα καί βέβαια τῆς ἀφοδεύσεως). Αὐτή κυμαίνονταν μέχρι τά 60-65 ἔτη τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἀνάλογα βέβαια μέ τήν κράση, τόν τρόπο τῆς ζωῆς καί τό κλῖμα τοῦ περιβάλλοντός του.
Τά ὑγρά γηρατειά ἄρχιζαν ἀπό τά 60-65 καί πάλι ἀνάλογα με την κράση του κ.λπ. και ἔφθαναν κατά περίπτωση μέχρι τά 70-75. Κατ’αὐτή την περίοδο, λόγω προβλημάτων προστάτου, πτώσεως δοντιῶν κ.λπ ἄρχιζε ὀλίγον κατ’ὀλίγον ὁ ἄνθρωπος νά μή μπορεῖ νά ἐλέγξει οὖρα, σάλια, δάκρυα, μίξες.
Καί τέλος ὅσοι ἦταν τυχεροί καί ἐφθαναν στά μετά τά 75 ἔφθαναν στά ἐσχατογηρατειά, ὁπότε 75, ἄρχιζαν σιγά-σιγά, μέ ὅλο και ἐντεινόμενο καί ἐπαυξανόμενο ρυθμό νά μήν μποροῦν νά έλέγξουν οὔτε τήν ἀφόδευσή τους. Γιά τό λόγο αὐτό τά ἐσχατογηρατειά ἀποκαλοῦνταν (συγχωρέστε μου) συνήθως ὡς σκατογηρατειά.!!
Μετά ἀπό ὅλα αὐτα επιτρέψτε μου νά καταθέσω καί ἐγώ τη δική μου ἄποψη, ξεκινώντας κατά βάση ἀπό αὐτά πού ἔλεγε καί ἔγραψε ὁ Σόλων. Λοιπόν κατά την ἐμήν ἀντίληψη και με τα σημερινά δεδομένα τῆς αὐξήσεως τόῦ προσδοκίμου τῆς ζωῆς τόῦ ἀνθρώπου ἡ ἡλικία τόῦ ἀνθρώπου ὑποδιαιρεῖται σε 15-16 ἑπταετίες !! ἤτοι
1. 0 - 7 : Βρεφονηπιακή ἑπταετία,
2. 7 - 14 : Παιδική ἡλικία-ἑπταετία,
3. 15 - 21 :Ἐφηβική ἑπταετία (κοῦρος-κούρη),
4. 22- 28 :Ἐνήλικη ἑπταετία, (ἄνδρας-γυναίκα)
5. 29 - 35 : Ἀκμάζουσα σωματική ἑπταετία,
6. 36 - 42 : Ἀκμάζουσα πνευματική ἑπταετία,
7. 43- 49 : Ὥριμη ἑπταετία,
8. 50- 56 : Καθεστηκυία ἑπταετία,
9. 57- 63 : Προβεβηκυία ἑπταετία,
10. 64- 70 : Ὑπερήλικη ἑπταετία,
11. 71- 77 : Γεροντική ἑπταετία,
12. 78- 84 : Υγρά γεροντική ἑπταετία,
13. 85-91 : Ἐσχατογερόντια ἑπταετία,
14. 92- 98 : Αἰωνόβιος ἑπταετία,
15. 99-105: Ὑπεραιωνόβιος ἑπταετία καί
16. 106 και ἐπέκεινα Μουμιακή …..ετία !
Και ἐάν θελήσουμε νά παρομοιάσουμε τίς ἐν λόγῳ ἑπταετίες με τά διάφορα ζῶα και φυτά τῆς φύσεως θά μπορούσαμε, κατά τήν ἐμήν πάντοτε ἀντίληψη, νά τίς παρομοιάσουμε ὡς ἐξῆς
1. Πρώτη ἑπταετία (0-7) με τους νεοσσούς τῶν πουλιῶν,
2. Δεύτερη ἑπταετία (8-14) με τους μίσχους τῶν λουλουδιῶν,
3. Τρίτη ἑπταετία ( 15-21) με τους ἀετιδεῖς πού δοκιμάζουν τά φτερά τους,
4. Τέταρτη ἑπταετία (22-28), Η μόνη ανθρώπινη ηλικία μέ τόν Ἡρακλῆ και τον Θησέα, την Ἀριάδνη ἤ την Ἑλένη.
5. Πέμπτη ἑπταετία ( 29-35) με τους ἀγέρωχους λέοντες,
6. Ἕκτη ἑπταετία (36-42) μέ τη σοφή γλαύκα-κουκουβάγια,
7. Ἕβδομη ἐπταετία (43-49) μέ τόν δυνατό ἐλέφαντα,
8. Ὄγδοη ἑπταετία (50-56) με τον παχύσαρκο γορίλα
9. Ἔνατη ἑπταετία (57-63) με τον ὑπομονετικό γάϊδαρο
10. Δέκατη ἑπταετία (64-70) μέ τόν μακρύχερα χιμπατζή καί
11. ἀπό ἐκεῖ και πέρα ( 70-και ἑξῆς) με την χαριτωμένη ἀλλά ἀδύναμη ΜΑΪΜΟΥ !!
«Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω» άγαπητοί μου γιά νά ἔχουμε ὅλοι μας τό «γνῶσι σ΄ αὐτόν», ποῦ εἴμαστε και ποῦ πηγαίνουμε καί να γνωρίζουμε ὅπως ἔλεγαν και οἱ Πυθαγόρειοι «Πῇ παρέβην; Τι δ’ἔρεξα ;Τι μοι δέον οὐκ ἐτελέσθη;» (Ποιόν νόμο παρέβηκα, τί δε εἶπα πού δέν ἔπρεπε νά πῶ, καί τί ἔπρεπε νά κάνω καί δέν τό ἔκανα .
Καλές γιορτές σε όλους σας και καλή χρονιά !
ΠΗΓΗ: Π. ΓΕΩΡΓΑΝΤΖΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου