ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ
ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ
ΣΧΟΛΕΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ (ελληνική γλώσσα)
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΣΑΒΒΙΔΗΣ ΣΑΒΒΑΣ (ΣΔΕ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ)
Σκοποί-Στόχοι-Επιδιώξεις
Με αυτή τη διδακτική ενότητα επιδιώκεται οι εκπαιδευόμενοι/ες:
► να ασκηθούν στο δημιουργικό τρόπο σκέψης (creative thinking)
► να μάθουν να σκέφτονται πολύπλευρα
► να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες (και με διαδραστικό τρόπο)
► να καλλιεργήσουν τη δημιουργική και κριτική τους ικανότητα
► να προσεγγίσουν κριτικά τις ιστορικές πηγές
► να προσεγγίσουν τα ιστορικά γεγονότα συνεργατικά ευρωπαϊκά
► να διατυπώνουν κρίσεις και να παίρνουν αποφάσεις
► να εξοικειωθούν με τις ΤΠΕ (επικοινωνία, συνεργασία, ανάδειξη καινοτομίας)
► να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους στις ΤΠΕ και στις ξένες γλώσσες
► να καταφέρουν, με τη χρήση ΤΠΕ, να ερευνήσουν, να επεξεργαστούν και να παρουσιάσουν αποτελέσματα.
Προσδοκώμενα Οφέλη
Τα προσδοκώμενα μαθησιακά οφέλη συνοψίζονται στα εξής:
Α. Δηλωτικά (Γνωριμία στοιχείων για τη μικρασιατική εκστρατεία, Κατανόηση της ανάγκης παρουσίας του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη το 1920, Συσχετισμός της παρουσίας της Ελλάδας στη Μικρά Ασία με το ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή κ.λπ.)
Β. Μεθοδολογικά (Μεθοδική συγκέντρωση των πληροφοριών και σύνθεση, Ανάπτυξη αποκλίνουσας σκέψης).
Γ. Εννοιολογικά (Κατανόηση των ιστορικών εννοιών: μικρασιατική εκστρατεία, ελληνισμός, μικρασιατική καταστροφή).
Δ. Αναμενόμενες στάσεις, αντιλήψεις (Ευαισθητοποίηση σε ζητήματα πολιτι-σμού, Αντίληψη της έντονης παρουσίας του ελληνισμού στη Μικρά Ασία, Ανάπτυξη συνεργατικών δεξιοτήτων).
Μέσα-Υλικά
Το περιβάλλον του TwinSpace (http://www.etwinning.gr/support/twinspace), ένα πολύγλωσσο εργαλείο, σχεδιασμένο ειδικά για έργα eTwinning (http://www.etwinning.gr/support/about). Πρόκειται για μία εικονική «σχολική τάξη», που έχει όλες τις αναγκαίες προδιαγραφές για να λειτουργήσει σαν εργαλείο συνεργασίας και υποστήριξης ομάδων. Μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά που μας ενδιαφέρουν είναι:
1. Προσανατολισμός έργου: κατάλληλο για να παρέχει όλον τον απαραίτητο προγραμματισμό, την επικοινωνία και τις λειτουργίες δημοσίευσης για τη διεξαγωγή ενός καλού έργου συνεργασίας.
2. Φιλικότητα προς τον χρήστη: απευθύνεται σε χρήστες που δεν είναι ειδικοί στους υπολογιστές. Αρκεί να διαθέτει κανείς βασικές δεξιότητες για να το χρησιμοποιήσει.
3. Ασφάλεια: μπορεί κανείς να δημιουργήσει κλειστές ομάδες, προσβάσιμες μόνο σε όσους καλούνται από τους διαχειριστές. Επομένως, οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να εργαστούν σε ένα ασφαλές περιβάλλον, χωρίς τον κίνδυνο έκθεσης σε αγνώστους ή σε τυχόν επιβλαβές ή παραπειστικό περιεχόμενο.
Η είσοδος στην πλατφόρμα eTwinning δίνει τη δυνατότητα ενός πλήθους ε-φαρμογών και λειτουργιών που συνδυάζουν τις δυνατότητες των κοινωνικών δικτύων και των CSCL (computer supported collaborative learning).
Τα διαθέσιμα εργαλεία που υποστηρίζουν τη συνεργατική μάθηση σ’αυτό το περιβάλλον κατηγοριοποιούνται σε εργαλεία συνεργασίας και διαχείρισης περιεχομένου και είναι τα παρακάτω:
1. Φόρουμ: επιτρέπει τη συζήτηση προς διάφορες κατευθύνσεις
2. Γκαλερί εικόνων: επιτρέπει το ανέβασμα φωτογραφιών
3. Αρχείο κειμένων: χώρος ανάρτησης και διανομής κειμένων ή web links
4. Blog: κάθε μέλος αναρτά ανακοινώσεις, σχόλια, ερωτήσεις
5. Wiki: σελίδα μαζικής δημοσίευσης
6. Chat: μπορούν τα μέλη του ίδιου Twinspace να ξεκινήσουν μία συνομιλία
Γενικά το Twinspace δίνει τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης, τόσο μεταξύ εκπαιδευτών στην αίθουσα προσωπικού (συνάντηση για ανταλλαγή προβληματισμού, αξιολόγηση πορείας έργου κτλ) όσο και μεταξύ εκπαιδευόμενων στη γωνιά των μαθητών (εκπαιδευόμενοι από τα συμμετέχοντα σχολεία γνωρίζονται μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας όλα τα παραπάνω εργαλεία).
Ομάδα-στόχος
Οι εκπαιδευόμενοι του Β΄ κύκλου σπουδών.
Διάρκεια
24 διδακτικές ώρες, 2 στάδια-ενότητες.
Α΄: τα ιστορικά γεγονότα αφορούν στην περίοδο πριν τη Μικρασιατική Εκστρατεία, όπου οι ομάδες θα πρέπει να αποφασίσουν μετά από έρευνα, αν συμφέρει τη χώρα που εκπροσωπούν να εμπλακεί στον πόλεμο.
Β΄: αφορά μια άλλη χρονική στιγμή, την περίοδο 1920-21, όπου σημειώνεται η αύξηση της δύναμης και η οργάνωση των Νεοτούρκων. Στο στάδιο αυτό οι ομάδες θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν τον πόλεμο.
Οι ομάδες έχουν οριστεί σε τέσσερις (4), αντίστοιχα με τις χώρες που μετείχαν στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Οι ομάδες αυτές θα είναι μεικτές, δηλαδή, θα αποτελούνται από μαθητές από τις δύο (2) συνεργαζόμενες χώρες (Ελλάδα και Κύπρο). Το θέμα, ενώ είναι κοινό, ουσιαστικά έχει χωριστεί σε 4 υποθέματα, εφόσον κάθε ομάδα καλείται να κάνει τη δική της έρευνα που αφορά την εμπλοκή της χώρας που μελετά στην εκστρατεία.
Μέθοδοι διδασκαλίας
Μέθοδος project
Διερευνητική διαδικασία μάθησης (ερωτήματα και τεκμηριωμένες απαντήσεις)
Διεπιστημονική συνεργασία (συλλογικές έρευνες, ενδοσχολική επιμόρφωση για επαγγελματική ανάπτυξη)
Ομαδοσυνεργατική οργάνωση-διδασκαλία (λόγοι μαθησιακοί και αναπτυξιακοί)
Εφαρμογή τεχνικών δημιουργικής σκέψης, όπως τα 6 καπέλα της σκέψης (Six Thinking Hats)
Προσομοίωση
Πορεία διδασκαλίας
Οι φάσεις ανάπτυξης του project που προτείνουμε ακολουθούν τις φάσεις της μεθόδου project, που σε γενικές γραμμές συνοψίζονται στα εξής:
α. μαθησιακό ερέθισμα-προβληματισμός,
β. προγραμματισμός των διδακτικών δραστηριοτήτων,
γ. διεξαγωγή των δραστηριοτήτων,
δ. αξιολόγηση.
► 1η φάση: Μαθησιακό ερέθισμα - προβληματισμός
Σε αυτή τη φάση παρουσιάζεται το θέμα και οι μαθητές καλούνται να προβληματιστούν σε αυτό, καταθέτοντας αυθόρ¬μητες σκέψεις και συναισθήματα. Σε αυτή τη φάση ανα¬πτύσ¬σεται μια δραστη¬ριότητα Brain writing και δίδεται ως μαθησιακό ερέθισμα (έναυ¬σμα για προβλη¬ματισμό) μια γκαλερί εικόνων και ένα ντοκιμαντέρ που αφορά στη Μικρασιατική Εκστρατεία.
► 2η φάση: Προγραμματισμός των διδακτικών δραστηριοτήτων
Σε αυτή τη φάση οι ομάδες αποφασίζουν και κατανέμουν τις εργασίες που πρέπει να γίνουν και δημιουρ¬γούν χρονο¬διά¬γρα¬μ¬μα. Τα εργαλεία του περιβάλλοντος που θα χρησιμοποιηθούν είναι το chat, το φόρουμ και το ημερολόγιο. Σε ό,τι αφορά το σενάριο, απο¬φα¬σίζεται η έρευνα που αφορά τη χώρα που εκπροσωπεί κάθε ομάδα.
► 3η φάση: Διεξαγωγή των δραστηριοτήτων
Αυτή η φάση είναι η πιο σύνθετη από όλες, γιατί σε αυτή προβλέπονται μια σειρά από διαφορετικές δραστηριότητες: συγκέντρωση υλικού, επεξεργασία και σύνθεση των πληροφοριών, θέση ζητημάτων-προβλημάτων, λήψη αποφάσεων, δημιουργία τελικού προϊόντος.
Κάθε ομάδα οργα¬νώνει τον χώρο εργασίας της και δημιουργείται ένας χώ-ρος στον οποίο εργάζονται όλες οι ομάδες μαζί. Έτσι δημιουργούνται wikis και blogs, ενώ συνεχίζουν παράλ¬ληλα να λειτουρ¬γούν τα chats και τα φόρουμ για επικοινωνία και συνεργασία. Σε αυτή τη φάση οι ομάδες αναρ¬τούν το υλικό τους στον χώρο ανάρτησης των αρχείων και αποφασίζουν ποιες σελίδες θα δημοσιευτούν το Διαδίκτυο ως ιστοσελίδες.
Επιλέγεται η προβολή βίντεο που αναφέρεται στα πρόσωπα και στα γεγονότα της Μικρασιατικής Εκστρατείας εντοπίζοντας την απήχηση που έχουν μέχρι και σήμερα τα γεγονότα αυτά στην ελληνική αλλά και ευρωπαϊκή συνείδηση.
Συνιστάται το ηλεκτρονικό βιβλίο Η Μικρασιατική Εκστρατεία στον Παγκόσμιο Ιστό , ενώ ταυτόχρονα προτείνονται ενδεικτικά οι ιστοσελίδες
Οι μαθητές ξεκινούν την έρευνα, μέσα από τις ομάδες, διερευνώντας πιθανές απαντήσεις στα ερωτήματά τους μέσα από τις παραπάνω πηγές-ερεθίσματα. Στη συνέχεια προσπαθούν να δώσουν τις δικές τους απαντήσεις.
Στο τέλος θα πρέπει να έχουν μια ολοκληρωμένη άποψη για τα γεγονότα που προηγήθηκαν της Εκστρατείας (και στο 2ο στάδιο θα πρέπει να έχουν ολοκληρωμένη άποψη για το τι οδήγησε στην καταστροφή και ποιες ήταν οι επιπτώσεις). Θα πρέπει ως ομάδα και χρησιμοποιώντας τα καπέλα της σκέψης να λάβουν μια απόφαση για το αν η χώρα που εκπροσωπούν θα λάβει μέρος στον πόλεμο (στο 2ο στάδιο αν θα συνεχίσουν τον πόλεμο). Στη συνέχεια θα πρέπει να συζητήσουν σε ολομέλεια όλων των ομάδων, αν θα γίνει η Μικρασιατική Εκστρατεία (στο 2ο στάδιο αν θα συνεχίσουν τον πόλεμο). Σε αυτή την περίπτωση θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις για μια σειρά ζητημάτων. Τα ζητήματα αυτά θα τα προσεγγίσουν οι μαθητές με τη μέθοδο των 6 καπέλων σκέψης.
Στο τέλος θα πρέπει να αποφασίσουν για το τελικό προϊόν κάθε ομάδας, που όμως θα λειτουργεί συμπληρωματικά με τα προϊόντα που θα δημιουργήσουν οι άλλες ομάδες. Σε αυτή τη φάση θα χρησιμοποιηθεί και πάλι η τεχνική των 6 καπέλων.
Τα προϊόντα που ενδεικτικά θα δημιουργήσουν οι ομάδες είναι:
1. Μια εφημερίδα που θα καλύπτει με χρονογραφήματα τα γεγονότα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Σε αυτή καλείται κάθε εκπαιδευόμενος να δημοσιεύσει ένα κείμενο με την προσωπική του τοποθέτηση για τα υπέρ και τα κατά της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
2. Έναν χάρτη της εκστρατείας. Σε αυτόν τον χάρτη θα αποδώσουν σχηματικά όλον το προβληματισμό τους για την πορεία των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
3. Μια έκθεση φωτογραφίας.
► 4η φάση: Αξιολόγηση
Σε αυτή τη φάση η αξιολόγηση θα γίνει σε 2 φάσεις. Κατ’αρχάς κάθε ομάδα θα αξιολογήσει εσωτερικά την πορεία της. Έπειτα θα αξιολογήσει το τελικό προϊόν που δημιούργησε. Το ίδιο θα γίνει μετά σε επίπεδο ολομέλειας. Σε όλα τα παραπάνω θα εφαρμοστεί η τεχνική των καπέλων της σκέψης.
Συμπεράσματα-Αξιολόγηση
► Οι μαθητές κλήθηκαν να επισκεφθούν εκ νέου τις ιστορικές μνήμες και να οδηγηθούν στα δικά τους συμπεράσματα, να προσεγγίσουν και να φωτίσουν ολόπλευρα ένα ιστορικό γεγονός, να διατυπώσουν κρίσεις και να πάρουν αποφάσεις, συζητώντας τις καταστρεπτικές συνέπειες αυτού του πολέμου, με πνεύμα συνειδητής αντίληψης και κατανόησης των ιστορικών στιγμών, μέσω των οποίων θα μπορέσουν να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τα γεωστρατηγικά δεδομένα του σήμερα.
► Θεωρήθηκε πρόσφορη η αποκλίνουσα σκέψη (Six Thinking Hats, brainstorming, brain writing), καθώς βοηθά στη διδασκαλία της Ιστορίας, δίνο-ντας μια νέα οπτική στα γεγονότα, φωτίζοντάς τα ολόπλευρα, και ωθώντας τους μαθητές να σκεφτούν τη διαφορετική έκβαση, αν οι επιλογές ήταν διαφορετικές από αυτές που ακολούθησαν τα πρόσωπα που μετείχαν στα γεγονότα.
► Παρόλο που θεωρητικά τασσόμαστε όλοι υπέρ της ειρήνης, στην πράξη η φιλοπόλεμη κουλτούρα έχει διαποτίσει διαχρονικά τις συνειδήσεις και τον κοινωνικό βίο. Η υποτιθέμενη ειρήνη, για την οποία αφενός μεν «πασχίζουν» όλοι οι κρατούντες αφετέρου δε έχει «εμπεδωθεί» από την κοινωνία, αποδεικνύεται ένα, χρονικά μικρότερο ή μεγαλύτερο, διάλλειμα μεταξύ του προηγούμενου και του επόμενου πολέμου. Η επιλογή μιας οδυνηρής πολεμικής εμπειρίας από τη νεώτερη ελληνική ιστορία (Μικρασιατική Καταστροφή), αποτέλεσε σκόπιμα αντικείμενο μελέτης με στόχο, τόσο την κατανόηση της πραγματικότητας όσο και τον αναστοχασμό πάνω στην ανθρώπινη δράση (αιτίες-συνέπειες).
► Η αξιολόγηση του σεναρίου, έχοντας σχεδιαστεί με βάση τους προαναφερθέντες στόχους και τα προσδοκώμενα οφέλη, προβλέπει τη διανομή ερωτηματολογίων σε όλες τις φάσεις του προγράμματος (αρχική, διαμορφωτική, τελική).
► Εξυπακούεται ότι απαιτήθηκε η συνεργασία πολλών γραμματισμών (ελληνικός, αγγλικός, πληροφορικός, κοινωνικός, περιβαλλοντικός κ.α.), ώστε να προσεγγισθεί σφαιρικά και ολοκληρωμένα το θέμα (διαθεματικότητα).
► Αναδείχθηκε η σπουδαιότητα της ύπαρξης ενεργών πολιτών, που συμμετέ-χουν σε αντιπολεμικές δράσεις, επιδιώκοντας να στείλουν στις κάθε λογής ε-ξουσιαστικές δομές ένα ηχηρό μήνυμα.
► Η γόνιμη διαδικασία διαμόρφωσης προσωπικής άποψης στο θέμα, εκ μέρους των εκπαιδευόμενων, με την αξιοποίηση των δημιουργικών τεχνικών και της αποκλίνουσας σκέψης, συνέβαλε στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της εμπιστοσύνης στους εαυτούς τους. Επιπροσθέτως, οδήγησε στη δημιουργία αξιόλογων γραπτών δοκιμίων.
ΣΑΒΒΑΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΣΔΕ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ
Eνδεικτική Βιβλιογραφία
Bowkett, B. (2000). 100 ideas for Teaching Creativity. London: Continuum.
De Bono, E. (2010). Six Thinking Hats. Lonodon: Penguin Books Ltd.
E-twinning, Οδηγίες για το TwinSpace εισαγωγή στο TwinSpace σας. Education and Culture DG Lifelong Learning Programme, European Schoolnet.
Κομνηνού, Ι., (2008), «Συνάντησέ με εκεί», Έμπνευση - Ενότητες eTwinning. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2012, από: http://www.etwinning.net/el /pub/ inspiration/ modules/ meet_me_there.htm
Παρασκευόπουλος, Ι. (2004). Δημιουργική Σκέψη στο Σχολείο και στην Οικογένεια. Αθήνα. Αυτοέκδοση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου