4 Ιουνίου 1878: Το παζάρι για την Κύπρο

Γιος του Σουλεϊμάν Β’ του Μεγαλοπρεπή, ο σουλτάνος Σελίμ Β’ (1566 - 1574) κατάκτησε όσες βενετσιάνικες κτήσεις δεν πρόλαβε να κυριεύσει ο πατέρας του. Ανάμεσά τους και η Κύπρος, την οποία κατέλαβε το 1570, ένα χρόνο πριν από την καταστροφή του τουρκικού στόλου στη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Στην επανάσταση του 1821, η Κύπρος δε συμμετείχε. Προληπτικά, όμως, οι Τούρκοι έσφαξαν 70 πρόκριτους, μαζί με τον, από το 1810, αρχιεπίσκοπο Κυπριανού, στις 12 του Ιουλίου του 1821. Στις 3 Μαρτίου 1878, υπογράφηκε η ρωσοτουρκική συνθήκη του Αγίου Στεφάνου που αναθεωρήθηκε σχεδόν αμέσως από το συνέδριο του Βερολίνου (1880). Στο συνέδριο, η Αγγλία είχε παρουσιαστεί ιδιαίτερα φιλική προς την Τουρκία, διασώζοντας εδάφη για χάρη της (ανάμεσα σ’ αυτά και η Ήπειρος, εκτός από την Άρτα, η Κρήτη και η περιοχή της Ελασσόνας, σε βάρος της Ελλάδας). Είχαν συμφωνηθεί ανταλλάγματα και μάλιστα, προκαταβολικά: Στις 4 Ιουνίου 1878, οι δυο χώρες υπέγραψαν μυστική συμφωνία με την οποία, ανάμεσα σ’ άλλα, η Τουρκία παραχωρούσε την Κύπρο στην Αγγλία.

Στις 12  Ιουλίου, η αγγλική σημαία αντικατέστησε την τουρκική στο νησί, όπου διορίστηκε ύπατος αρμοστής. Οι Κύπριοι πανηγύρισαν. Το νησί τους γινόταν αυτόνομο, με προστάτη την Αγγλία, όπως και τα Επτάνησα που είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα δεκατέσσερα χρόνια πριν. Μόνο που η ένωση αργούσε. Ο ύπατος αρμοστής ξεκαθάρισε πως έπαιρνε εντολές μόνο από το υπουργείο Αποικιών. Αυτός θα διοικούσε, θα δίκαζε και θα αποφάσιζε για όλα. Δίπλα του, ανεχόταν μόνο ένα εννιαμελές συμβούλιο (από έξι χριστιανούς και τρεις μουσουλμάνους).

Στα 1914, όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος, με την Τουρκία στο εχθρικό στρατόπεδο, η Αγγλία προσάρτησε τη μεγαλόνησο, γεγονός που έκανε τους Κυπρίους να πιστέψουν και πάλι ότι πλησίαζε η ώρα της ένωσης: 15.000 εθελοντές έσπευσαν να πολεμήσουν στο πλευρό των Άγγλων. Ο πόλεμος τέλειωσε, η Αγγλία δεν έκανε καμιά κίνηση και οι Κύπριοι ξεσηκώθηκαν. Η Αγγλία απάντησε με την αντικατάσταση του ύπατου αρμοστή από κυβερνήτη (5 Μαΐου 1925). Οι μάσκες είχαν πέσει.

Οι Κύπριοι επαναστάτησαν (21 Οκτωβρίου 1931), ζητώντας ένωση με την Ελλάδα αλλά οι Άγγλοι έστειλαν στρατό και ναυτικό. Η επανάσταση πνίγηκε στο αίμα, οι μητροπολίτες Κιτίου και Κυρήνειας εκτοπίστηκαν, πρόκριτοι και 3.000 πολίτες φυλακίστηκαν, το συμβούλιο καταργήθηκε, ο κυβερνήτης πήρε δικτατορικές εξουσίες κι ο πληθυσμός υποχρεώθηκε να πληρώσει τις ζημιές. Η περίοδος της τρομοκρατίας κράτησε ως το 1940, όταν η Ελλάδα έμεινε η μόνη χώρα της Ευρώπης που πολεμούσε τον άξονα. Ο Τσόρτσιλ άρχισε να μιλά για αυτοδιάθεση των λαών αλλά μετά τον πόλεμο. Και δε διευκρίνισε πως δεν εννοούσε την Κύπρο.

πηγή: http://www.historyreport.gr/